Монголчуудын маань заримд нь нэг муухай зан байх юм. Өөрт нь л ашиггүй бол асуудлыг аль болж бүтэхгүй талаас нь харж унагана, гацаана, түүнээсээ таашаал авна. Зөвхөн би л болж байвал бусад нь хамаагүй царайлна. Тэгээд энэ өөдгүй зан бусдад ямар их хөнөөл учруулсныг цаг хугацааны дараа мэдэрнэ...

Төр дэмжсэн бол 3536 хүний амь насыг аварч болох байлаа:

Энэ бол 2014 онд хавдраар нас барсан хүний тоо. 2014 онд Монгол Улсын хэмжээнд 5483 хүн хавдар туссан гэж оношлогдон 3536 хүн нас барсан байна.Хэрэв 2011 оноос хувийн хэвшлийн өөрсдийн хөрөнгөөр эхлүүлсэн “Хавдрын эмчилгээ оношлогооны цогцолбор төв”-ийн барилгыг хууль дүрмийнх нь дагуу дэмжсэн бол эмнэлэг хэдийнээ ашиглалтад орж олон мянган айл өрх хайртай дотны хүмүүсээ хавдар хэмээх аймшигт өвчнөөс ангижруулж, халуун ам бүлээрээ жаргалтай байх байлаа.

Дэлхийн тэргүүлэх стандартын “300-н ортой Хавдрын оношлогоо, эмчилгээний барилгын цогцолбор” бүтээн байгуулах ажил 2011 онд эхэлж, 2014 оны эхний хагаст ашиглалтад орох ёстой байж. Гэтэл 120 ортой 10,000 гаруй м2 талбай бүхий эхний ээлжийн эмнэлгийн барилга 70%-тай, хоёр дахь хэсэг өргөтгөлийн 180 ортой 26000м2 талбай бүхий барилгын суурь, зоорийн давхрын төмөр бетон каракас угсралтыг хийж гүйцэтгээд 2014 оны 6-р сараас хойш үндсэндээ гацжээ. Гол шалтгаан нь Шүүхийн байгууллагад ажилладаг зарим нэг хуульч, албан тушаалтны явуулгаар хуулиар зохицуулагдаагүй саадыг хувийн хэвшилд учруулж, баялаг бүтээгчдийн бүтээн байгуулалтыг ганц нэг хүний ашиг сонирхолд нийцүүлэн зогсоож шантаажилсан байх юм.

Монгол Улсад эрүүл мэндийн жуулчлалын хөгжүүлэх эхний гарц тавигдах байлаа:

Зураг төслийн дагуу 36,000 гаруй м2 талбай бүхий цогцолбор нь Япон улсын стандартаар баригдаж байгаа учраас нэг ширхэг тоосго, арматур бүр нь олон улсын нормативын дагуу баригдаж байж. Учир нь хамтрагч байгууллага шаардлага тавихдаа хамгийн сүүлийн үеийн тоног төхөөрөмж, нарийн мэргэжлийн эмч мэргэжилтэн бэлтгэж, барилгын аюулгүй байдал, чанар баталгаа, стандартыг үндэслэх учраас. Төр дэмжсэн бол Монголдоо төдийгүй олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн цогцолбор эмнэлэг Монголд сүндэрлэж, гадны зочид жуулчид манай улсад аялж амрангаа эмчлүүлж, үр дүнд нь эрүүл мэндийн жуулчлалыг хөгжүүлэх хөгжлийн шинэ гарц болох байлаа.

Бас Японы дэлхийд тэргүүлэгч эмнэлгийн менежмент, дэвшилтэт технологи, тоног төхөөрөмжийг нэвтрүүлэхээс гадна тухайн технологи, төхөөрөмж, мөн энэ эмнэлэгт ажиллах мэргэжилтнүүдийг Японы шилдэг эмнэлгүүдэд дадлагажуулж, туршлага судлах, эмч, сувилагчдаа бэлтгэхээр төлөвлөж байжээ.

Хавдрын эмнэлгийн асуудал одоо хүртэл шийдэгдээгүй байна:

Уг нь эрүүл мэндийн тухай хуулинд хавдрын өвчнийг төр  хариуцаж  санхүүжүүлэх тухай заалт байдаг. Том ажил зориглон эхлүүлсэн хувийн хэвшил 300 ортой Хавдрын эмнэлгийг хувийн хөрөнгөөр барьж буй бүтээн байгуулалтдаа Засгийн газраас буцалтгүй тусламж биш хөнгөлөлттэй зээлийн дэмжлэг үзүүлэхэд туслах албан бичиг удаа дараа илгээж, дэмжлэг хүсээд багагүй хугацаа өнгөрчээ. Үндэсний хэмжээнд яригдаж байгаа аюулыг бууруулах энэ саналыг уухайн тас дэмжих ёстой ТӨР шийдтэй хариу өгөлгүй хүлээлгэсээр байгаа нь хачирхалтай.

Өөрийн хөрөнгөөр томоохон төсөл эхлүүлсэн компанид саад мунддаггүйг хувийн хэвшил ажиллуулдаг бүх хүн мэдэх байх. Төрийн байгууллагуудаас эхлээд эмнэлэг баригдах орчмын оршин суугчид хэл ам хийж, нийтээрээ, нэг нэгээрээ хүртэл барилгын компанийн захиралтай уулзаж байв. Эмнэлэг барьж буй газарт байсан 80 шахам гараашийг эзэдтэй нь тохиролцох замаар өөрийн хөрөнгөөр чөлөөлсөн нь хамгийн наад захын жишээ гэнэ.

Эдийн засаг хямарч, аж ахуйн нэгж байтугай улс хүртэл зардлаа татаж эхэлсэн энэ мөчид хөрөнгө оруулалтандаа 20, 30 тэрбум төгрөг зарцуулсан компани төлөвлөгдөөгүй олон саад бэрхшээлээс шалтгаалан алдагдал хүлээж, өөрсдөө төдийгүй санхүүжилт хийх хамтрагчид нь хүртэл Монголын төр засагт, хууль тогтоомжид эргэлзэж эхэлсэн байна. Мөн энэ төсөл дээр ажиллаж байсан 300 гаруй иргэд ажилгүй, орлогогүй болжээ.

Түншүүд Монголын төрд итгэл алдарч эхлэв үү? :

Эмнэлгийн барилгыг санхүүжүүлэх Японы талын түншүүд сүүлдээ цөөн хэдэн хүний зохион байгуулалттай ажлаас болоод Монгол Улстай хамтран ажиллахад төвөгтэй байдаг талаар өөр хоорондоо ярилцаж эхэлсэн бололтой.

Ажаа гэгээнтэн Лувсантүвдэн Монголын цусны хавдар өвчтэй хүүхдүүдэд зориулан сайн санааны хандиваар эмнэлэг барьсныг Монголчууд бид саяхан ёслол төгөлдөр хүлээн авсан. Харийн хүн хүртэл Монголчуудад маань сайхан сэтгэлээр ийнхүү тусалж байхад бид дотооддоо хэл амаа ололцохгүй явсаар хайран цаг хугацааг хий дэмий алдсаар л.

Ачааллаа дийлэхгүй байгаа ХСҮТ-д “цус сэлбэх” боломж олгоё! :

Манай улсын халдвараар өвчилсөн болон урьдчилан сэргийлэхээр оношилгоо өгч буй бүх л хүмүүс ханддаг учраас ХСҮТ-ийн эмч, тоног төхөөрөмж, хэвтэн эмчлүүлэх өрөө тасалгаа, ор гээд бүхий л зүйлийн ачаалал хэрээс хэтэрч, бас хуучирч мууджээ.

Гэтэл хавдрыг эмчлэх шаардлага улам бүр нэмэгдсээр. Монгол Улсад элэгний хорт хавдар 100,000 хүн тутамд 61 тохиолдож, энэ үзүүлэлтээрээ дэлхийд 1-рт, ходоодны хорт хавдрын өвчлөлөөрөө 2-т бичигдэж байхад арга ч үгүй биз. Олон улсын Хавдрын бүртгэлийн байгууллагаас гаргасан судалгаагаар ойрын ирээдүйд Монгол Улсад хавдрын өвчлөл буурахгүй, 2025 он гэхэд жилд 6,300-7,500 хүн шинээр оношлогдоно гэсэн тооцоолол гарсан нь эрүүл мэндийн салбарт аюулын харанга дэлдсэнээс ялгаа юу байхав. Байдал ийм дээрээ тулаад байхад цөөхөн монголчуудаа хавдраас хамгаалах ямар л боломж бололцоо байна, тэр бүхнийг цаг алдалгүй ашиглах хэрэгтэй баймаар.

Хавдар эдгэдэг:

Гэхдээ хүнд шатандаа ороогүй, I, II үе дээрээ байгаа нөхцөлд хавдар эдгэдэг өвчин. ХСҮТ-д хандан, хэвтэн эмчлүүлж байгаа иргэдийн ихэнх нь III, IV үедээ орсон, хүндэрсэн өвчтөнүүд байдаг гэнэ. Учир нь манайд энэхүү өвчлөлийг I, II үед нь илрүүлэх тоног төхөөрөмж байдаггүй гэж хэлж болно. Харин 2014 онд аль хэдийнэ ашиглалтанд орчих байсан Хавдрын цогцолбор төвийн барилга угсралтын ажил хугацаандаа дууссан бол Японы эрүүл мэндийн салбарын хавдрын өвчлөлийг эрт үед нь илрүүлж оношлох өндөр технологи, томографи, тоног төхөөрөмж, эм, тариа, мэргэшсэн эмч гээд шаардлагатай бүх зүйлээр хангагдах байжээ.

Эмнэлгийн ашиглалтанд орох хугацаа хойшилсны уршгаар эдгэрэх боломжтой байсан хавдрын өвчлөл дараагийн үедээ шилжин улам хүндэрч, жил бүр шинээр бүртгэгдэж байгаа 5000 өвчтөний 3000-4000 нь аврагдах найдваргүй болсоор байна.

Хавдраар шаналж буй иргэдэд итгэл найдвар хэрэгтэй:

“Гал голомт” хөдөлгөөний тэргүүн, Монголын нэрт улс төрч Д.Мөнхөө гуай энэхүү том төслийн зөвлөхөөр ажилладаг юм билээ. Насаараа эрүүл мэндийн салбарт ажиллаж, эрүүл гэр бүл, эрүүл ирээдүйн төлөө дуугардаг энэ эрхэм хүн “Энэ бүтээн байгуулалт бол ард түмний төлөө сэтгэл зарж сурсан, чадсан хүний л зориглон хийж байгаа ажил, өгөөмөр сэтгэл. Энд Монгол Улсын төр, энэ улсын иргэн бүр оролцох ёстой. Нааштай шийдэгдэнэ гэдэгт итгэлтэй  байна” гэж хэлснийг дахин тодотгож хэлэх нь зүйтэй болов уу.

Одоохондоо гацчихаад байгаа энэ эмнэлэг ойрын хугацаанд ашиглалтад орвол жил бүр 3565 магадгүй түүнээс ч олон хүний амь нас аврагдахаар байна. Хавдар үндэсний хэмжээний аюул болчихсон, хавдраар нас  барагчдын тоо нь дэлхийн дунджаас долоо дахин их болж, өвчний тархалт улам л залуужиж байгааг манай улсын эрүүл мэндийн салбарын эмч, эрдэмтэн мэргэд маш  тодорхой баримттайгаар төрийн гурван өндөрлөгт хандаж мэдэгдэл гаргасан, саяхан УИХ-ын гишүүд Хавдар судлалын үндэсний төвийн үйл ажиллагаатай танилцаж, хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр Хавдар Үндэсний хэмжээнд яригдах гамшиг болсныг нотолсон энэ үед та бүхэнд энэ мэдээллийг заавал хүргэх хэрэгтэй гэж бодлоо.

Учир нь энэ эмнэлгийн барилга ашиглалтанд орж Японы Эрүүл мэндийн салбарын мэргэжилтнүүд өндөр технологи, менежментийн багтайгаа Монголд ирж оношлогоо хийснээр хавдрын өвчлөл эхний үедээ илэрч, иргэд эм уугаад л эдгэрч илүү урт, илүү удаан амьдрах юм...

Монголын төр, Монголын эрүүл мэндийн салбар 2015 онд хавдрын талаар гэнэт шуугиж, үндэсний хэмжээнд яригдах асуудал болсныг "мэдэрч" байхад Хавдрын оношлогоо, эмчилгээний барилгын цогцолбор байгуулахаар зүтгэж байгаа Ачлал трейд ХХК-ийн захирал эмэгтэй аль 2010 онд энэ гамшгийг мэдэрч, хөөцөлдөж, 4 жилийн өмнөөс өөрийн хөрөнгөөр эмнэлгийн ажлаа эхлүүлж, хамтран ажиллах дэлхийн тэргүүлэх технологи бүхий Японы багтай уулзан техник, эдийн засгийн үндэслэлээ японы стандартын дагуу хийгээд, цогцолбор ашиглалтанд ормогц тоног төхөөрөмж, эмч мэргэжилтнүүдтэйгээ хүрэлцэн ирэх асуудлыг тохиролцож, үндсэндээ бүх зүйлийг цогцоор нь жин тан болгоод байжээ. 

Эрүүл мэндийн салбарын харж чадаагүйг харж, хийж чадаагүйг хувийн хөрөнгөөрөө хийчихээд байгаа хамт олонд Монголчуудынхаа өмнөөс урам өгч дэмжихийг хүсэж байна. Монгол Улсад 300 ортой Хавдрын оношлогоо, эмчилгээний цогцолбор бий болох энэ ажилд энэ мөчөөс хойш гацаа бүү гараг!