Орчуулагчаас:
Сүүлийн үед манай нийгэмд соошил медиа хэрэглэгчид улам бүр туйлширдаг болж, үзэл бодол таарахгүй нэгнээ бүх зүйл дээр үгүйсгэдэг, муу гэж бодсон хүнтэй нь хамт зургаа авахуулсан хүнийг хүртэл буруутгадаг, өөр үзэл бодолтой номыг орчуулсны төлөө элчинд нь гомдоллодог зэрэг алсдаа хортой, нийгмээ хуваадаг, нийгмийн итгэлцлийг байхгүй болгодог аюултай үзэгдэл олширч буй учир олон нэрт зохиолч, сэтгэгч, активист, судлаачид хамтран үг хэлэх, үзэл бодлоо илэрхийлэх, санал зөрөх эрхтэй байх эрх чөлөөг хамгаалахад уриалсан энэхүү хуучин ил захидлыг орчуулж та бүхэнтэй хуваалцахаар шийдлээ. Би өөрөө зүүний үзэлтэй ч бусад үзэл бодлыг нийгэмд байгаасай гэж хүсдэг, олон ургальч үзэл нийгмийг урагшлуулдаг гэж боддог, энэхүү захидлын агуулгыг зөв зүйтэй гэж үзсэний үндсэн дээр чадан ядан орчууллаа. Захиаг орчуулж байх хооронд Харри Поттер киноны 20 жилийн ойн арга хэмжээ болсон ч энэ захидлын дор гарын үсгээ зурсан түүний зохиолч Роулингийг арга хэмжээнд урьсангүй. Шалтгаан нь нөгөө л үзэл бодлын зөрөө, cancel culture бололтой.
Шударга ёс ба нээлттэй мэтгэлцээний тухай
7 сарын 7, 2020
Бүхий л соёлын институцүүд маань цаг үеийн шүүлтэд ороод байна. Арьс өнгө, гарал үүслээс үл хамаарсан нийгмийн шударга ёсны төлөөх томоохон жагсаалууд аль дээр хийгдэх ёстой байсан цагдаагийн реформыг эхлүүлэхийн зэрэгцээ дээд боловсрол, сэтгүүл зүй, хүмүүнлэгийн болон соёл урлагийн салбарыг илүү тэгш, илүү хүртээмжтэй болгох шаардлага олон нийтийн дундаас тавигдаж байгаа цаг үед бид амьдарч байна.
Нөгөө талаар эдгээр шаардлага нь нийгэмд шинэ ёс зүй, улс төрд шинэ дүрэм бий болгож, нийгэмд тогтсон нээлттэй мэтгэлцээн, үзэл бодлын зөрүүтэй байдлыг тэвчих хүлээн зөвшөөрөх зэрэг хэм хэмжээнүүдийг сулруулж үзэл санааны хүлээсэнд оруулах боллоо .
Бид шударга ёс, тэгш байдлын төлөөх тэмцлийг алга ташин дэмжиж буй ч үзэл санааны хүлээсэнд орохын эсрэг байна. Либерализмын эсрэг хүч дэлхий даяар хүчээ авч, ардчилалд жинхэнэ аюул учруулж байгааг Доналд Трампаас харж болно. Гэлээ гэхдээ тэднийг эсэргүүцэж байгаа нь гээд хэт баруунтнууд шиг өөр нэг хатуу догма, үзэл суртлын туйлшралд хөтөлмөөргүй байна.
Бидний хүсээд, тэмүүлээд байгаа хүртээмжтэй ардчилалд хүрэхийн тулд бид хэний тал байхаас үл хамааран нэгнээ үл тэвчих нийгмийн уур амьсгалын эсрэг байх ёстой.
Мэдээлэл, үзэл бодлыг чөлөөтэй хуваалцахуй нь либерал нийгмийн цусны эргэлт боловч сүүлийн үед энэ цусны эргэлт улам бүр хязгаарлагдмал болоод байна. Хэт баруунтнууд шиг хүмүүсээс ийм зүйл хүлээж болох ч харамсалтай нь манай нийгэм даяар цензуртэй болж, өөр үзэл бодлыг үл тэвчиж, нийтээрээ нэгнээ үзэн ядаж, нарийн төвөгтэй асуудлуудыг ёс зүйн явцуу хэмжүүрүүдээр шүүдэг болоод удаж байна. Бүх л талууд өөрсдийн үзэл бодлоо хамгаалж аядуу зөөлөн байна уу, эсвэл асар хурцаар байна уу үгээ хэлдэг байх нь бидний үнэт зүйл юм. Гэтэл буруу үзэл бодолтой гэж үзсэн нэгнээ, үзэл бодлоо илэрхийлсний хариуд хайр найргүй өшөө авахад уриалдаг явдал нийтлэг үзэгдэл боллоо. Үүнээс айсан удирдлагууд асуудлыг нухацтай авч үзэж, байгууллагадаа шинэчлэл хийхийн оронд хэн нэгэнд яаран, хэт хатуу шийтгэл оноох замаар асуудлаас зугтдаг болж байгаа нь санаа зовоож байна.
Маргаантай асуудлыг нийтэлснийхээ төлөө редактор нь халагддаг, буруу гэж үзсэн номыг хэвлэлээс татдаг, сэтгүүлчдийг тодорхой асуудлаар бичихийг хориглодог, сонгодог зохиолоос эшлэснийхээ төлөө профессор шалгагддаг, шинжлэх ухааны нийтлэлийг хуваалцсаныхаа төлөө судлаач халагддаг, зүгээр санамсаргүй алдаанаас болж байгууллагын удирдлагууд огцордог болоод байна. Эдгээр кэйс болгоны тайлбар ямар байгаагаас үл хамаараад үр дүнд нь бидний хэлж ярьж болох зүйлсийн тоо хумигдсаар байна.
Тиймээс одоо зохиолчид, жүжигчид, сэтгүүлчид ажил амьдралгүй болох эрсдлээс зугтаж тогтсон хэм хэмжээний эсрэг бүтээл туурвил хийхээ болиод байгаа нь нийгэмд хортой үзэгдэл юм. Ингэж өөрчлөгдөж буй нийгмийн уур амьсгал манай цаг үеийн хамгийн чухал ололтыг үгүй болгох чиглэлд өрнөж байна. Дарангуйлалт төр байна уу, үл тэвчих уур амьсгалтай нийгэм байна уу үл хамаараад мэтгэлцээнийг хааж боох нь эрх мэдлээс хол хүн бүрийг хохироож, бүх нийтийн ардчилсан оролцоог сулруулна.
Муу муухай үзэл санааг хааж хориод, байхгүй болоосой гэж хүсээд ялдаггүй, харин нийтэд ил болгож, мэтгэлцэж, ятгаж байж ялдаг юм аа. Бид бүгд эрх чөлөө ба шударга ёсны аль нэгийг сонгох ёстой гэсэн худал сонголтын эсрэг байна. Энэ хоёр ойлголт аль нэгнээсээ ангид орших боломжгүй.
Ном зохиол бичдэг бидэнд шинэ юм турших, эрсдэл хийх, алдаа хийх соёл тун хэрэгтэй байна. Бид ажил мэргэжлээ алдах эрсдэлгүйгээр аливаа зүйлтэй санаа нийлэхгүй байх боломжоо хадгалах хэрэгтэй байна. Хэрвээ бид ажил мэргэжилдээ хамгийн чухал энэ үнэт зүйлсээ өөрсдөө хамгаалахгүй юм бол олон нийт, төр засгийг хамгаална гэж найдалтгүй биз ээ.
Захидлыг бичсэн:
Elliot Ackerman
Saladin Ambar, Rutgers University
Martin Amis
Anne Applebaum
Marie Arana, author
Margaret Atwood
John Banville
Mia Bay, historian
Louis Begley, writer
Roger Berkowitz, Bard College
Paul Berman, writer
Sheri Berman, Barnard College
Reginald Dwayne Betts, poet
Neil Blair, agent
David W. Blight, Yale University
Jennifer Finney Boylan, author
David Bromwich
David Brooks, columnist
Ian Buruma, Bard College
Lea Carpenter
Noam Chomsky, MIT (emeritus)
Nicholas A. Christakis, Yale University
Roger Cohen, writer
Ambassador Frances D. Cook, ret.
Drucilla Cornell, Founder, uBuntu Project
Kamel Daoud
Meghan Daum, writer
Gerald Early, Washington University-St. Louis
Jeffrey Eugenides, writer
Dexter Filkins
Federico Finchelstein, The New School
Caitlin Flanagan
Richard T. Ford, Stanford Law School
Kmele Foster
David Frum, journalist
Francis Fukuyama, Stanford University
Atul Gawande, Harvard University
Todd Gitlin, Columbia University
Kim Ghattas
Malcolm Gladwell
Michelle Goldberg, columnist
Rebecca Goldstein, writer
Anthony Grafton, Princeton University
David Greenberg, Rutgers University
Linda Greenhouse
Rinne B. Groff, playwright
Sarah Haider, activist
Jonathan Haidt, NYU-Stern
Roya Hakakian, writer
Shadi Hamid, Brookings Institution
Jeet Heer, The Nation
Katie Herzog, podcast host
Susannah Heschel, Dartmouth College
Adam Hochschild, author
Arlie Russell Hochschild, author
Eva Hoffman, writer
Coleman Hughes, writer/Manhattan Institute
Hussein Ibish, Arab Gulf States Institute
Michael Ignatieff
Zaid Jilani, journalist
Bill T. Jones, New York Live Arts
Wendy Kaminer, writer
Matthew Karp, Princeton University
Garry Kasparov, Renew Democracy Initiative
Daniel Kehlmann, writer
Randall Kennedy
Khaled Khalifa, writer
Parag Khanna, author
Laura Kipnis, Northwestern University
Frances Kissling, Center for Health, Ethics, Social Policy
Enrique Krauze, historian
Anthony Kronman, Yale University
Joy Ladin, Yeshiva University
Nicholas Lemann, Columbia University
Mark Lilla, Columbia University
Susie Linfield, New York University
Damon Linker, writer
Dahlia Lithwick, Slate
Steven Lukes, New York University
John R. MacArthur, publisher, writer
Susan Madrak, writer
Phoebe Maltz Bovy, writer
Greil Marcus
Wynton Marsalis, Jazz at Lincoln Center
Kati Marton, author
Debra Mashek, scholar
Deirdre McCloskey, University of Illinois at Chicago
John McWhorter, Columbia University
Uday Mehta, City University of New York
Andrew Moravcsik, Princeton University
Yascha Mounk, Persuasion
Samuel Moyn, Yale University
Meera Nanda, writer and teacher
Cary Nelson, University of Illinois at Urbana-Champaign
Olivia Nuzzi, New York Magazine
Mark Oppenheimer, Yale University
Dael Orlandersmith, writer/performer
George Packer
Nell Irvin Painter, Princeton University (emerita)
Greg Pardlo, Rutgers University – Camden
Orlando Patterson, Harvard University
Steven Pinker, Harvard University
Letty Cottin Pogrebin
Katha Pollitt, writer
Claire Bond Potter, The New School
Taufiq Rahim
Zia Haider Rahman, writer
Jennifer Ratner-Rosenhagen, University of Wisconsin
Jonathan Rauch, Brookings Institution/The Atlantic
Neil Roberts, political theorist
Melvin Rogers, Brown University
Kat Rosenfield, writer
Loretta J. Ross, Smith College
J.K. Rowling
Salman Rushdie, New York University
Karim Sadjadpour, Carnegie Endowment
Daryl Michael Scott, Howard University
Diana Senechal, teacher and writer
Jennifer Senior, columnist
Judith Shulevitz, writer
Jesse Singal, journalist
Anne-Marie Slaughter
Andrew Solomon, writer
Deborah Solomon, critic and biographer
Allison Stanger, Middlebury College
Paul Starr, American Prospect/Princeton University
Wendell Steavenson, writer
Gloria Steinem, writer and activist
Nadine Strossen, New York Law School
Ronald S. Sullivan Jr., Harvard Law School
Kian Tajbakhsh, Columbia University
Zephyr Teachout, Fordham University
Cynthia Tucker, University of South Alabama
Adaner Usmani, Harvard University
Chloe Valdary
Helen Vendler, Harvard University
Judy B. Walzer
Michael Walzer
Eric K. Washington, historian
Caroline Weber, historian
Randi Weingarten, American Federation of Teachers
Bari Weiss
Cornel West
Sean Wilentz, Princeton University
Garry Wills
Thomas Chatterton Williams, writer
Robert F. Worth, journalist and author
Molly Worthen, University of North Carolina at Chapel Hill
Matthew Yglesias
Emily Yoffe, journalist
Cathy Young, journalist
Fareed Zakaria
